Przygotowanie do poprawki matury z filozofii 2024: Poradnik od MaturaMinds

Wstęp

Witamy wszystkich maturzystów, którzy przygotowują się do poprawki egzaminu maturalnego z filozofii w 2024 roku! Ten artykuł ma na celu przedstawić skuteczne metody nauki oraz praktyczne wskazówki, które pomogą Wam osiągnąć sukces na nadchodzącym egzaminie. Dowiedz się, jak sobie skutecznie poradzić z poprawką matury z filozofii, korzystając z naszego poradnika od MaturaMindsporadnika od MaturaMinds.

Proces przygotowania: Zrozumienie egzaminu

Zanim zaczniesz się uczyć, ważne jest, abyś zrozumiał strukturę i wymagania egzaminu. Egzamin maturalny z filozofii składa się z dwóch części: testu hybrydowego i pracy pisemnej. Całość trwa 180 minut, a maksymalnie można zdobyć 60 punktów.

Test hybrydowy

Test hybrydowy to część egzaminu, która sprawdza Twoją umiejętność analizy i interpretacji tekstów oraz wiedzę z zakresu filozofii i logiki. Za rozwiązanie zadań w ramach testu możesz uzyskać maksymalnie 30 punktów.

• Zadania odnoszące się do tekstu filozoficznego: Te zadania sprawdzają umiejętność analizy fragmentów dzieł wybitnych filozofów. Przykładem może być analiza fragmentu "Państwa" Platona, gdzie musisz rozpoznać filozoficzne argumenty i poglądy Platona, dotyczące sprawiedliwości i struktury państwa.
• Zadania odnoszące się do tekstu niefilozoficznego: Tu często spotkasz się z tekstami literackimi, naukowymi lub publicystycznymi. Na przykład, zadanie może dotyczyć analizy fragmentu "Procesu" Franza Kafki i oceny, jak przedstawione w nim problemy egzystencjalne odnoszą się do filozofii egzystencjalizmu.
• Zadania niepowiązane wspólnym tekstem: Musisz wykazać się wiedzą dotyczącą różnych zagadnień filozoficznych, takich jak kultura logiczna, historia filozofii czy filozofia współczesna. Mogą to być zadania typu "prawda/fałsz" lub zadania wymagające wyjaśnienia określonego pojęcia filozoficznego.

Praca pisemna

Wypracowanie to druga część egzaminu, która skupia się na umiejętności argumentacji. Uczeń musi napisać tekst liczący co najmniej 400 wyrazów, w którym będzie rozważać i argumentować wybrane zagadnienie lub stanowisko. Maksymalna liczba punktów za to zadanie to 30.

• Wybór tematu: Na egzaminie masz możliwość wyboru jednego z dwóch tematów. Pierwszy temat ma charakter historycznofilozoficzny i może wymagać analizy poglądów konkretnego filozofa, np. "Omów koncepcję umysłu według Kartezjusza." Drugi temat jest bardziej problemowy, np. "Czy istnieje życie po śmierci? Przedstaw swoje stanowisko, odwołując się do wybranych teorii filozoficznych."
• Kryteria oceniania: Praca będzie oceniana według czterech kryteriów: spełnienie formalnych warunków polecenia, kompetencje filozoficzne i kulturowe, kompozycja i spójność wypowiedzi oraz język wypowiedzi.

Oto kilka praktycznych wskazówek, które mogą Ci pomóc podczas przygotowań:

• Zrozumienie typów zadań: Poznaj kilka typów zadań, które pojawiają się na każdym egzaminie. Zapoznanie się z „czułymi punktami” egzaminatorów może znacznie ułatwić Ci rozwiązanie zadań.
• Planowanie czasu: Na egzaminie masz 180 minut, więc warto z góry zaplanować, ile czasu poświęcisz na poszczególne części testu i wypracowanie. Przykładowo, poświęć 90 minut na test hybrydowy, 10 minut na przemyślenie tematu wypracowania i 80 minut na jego napisanie.
• Czytanie ze zrozumieniem: Zadania związane z analizą tekstów wymagają dokładnego zrozumienia treści. Zawsze czytaj teksty uważnie, podkreślając kluczowe fragmenty, które mogą być pomocne przy odpowiadaniu na pytania.
• Ćwiczenia i powtórki: Korzystaj z zasobów MaturaMindsMaturaMinds, gdzie znajdziesz liczne ćwiczenia, flashcards i przykładowe pytania egzaminacyjne. Regularne powtórki zdecydowanie zwiększą Twoje szanse na sukces.

Przygotowanie do matury z filozofii wymaga systematyczności i rzetelności. Pamiętaj, że zrozumienie wymagań egzaminu jest kluczem do przygotowania skutecznej strategii nauki. Korzystaj z dostępnych narzędzi edukacyjnych, takich jak kursy na MaturaMindsMaturaMinds, aby jak najlepiej przygotować się do egzaminu i zdobyć upragnione punkty. Wierzymy, że dzięki naszym wskazówkom i Twojemu zaangażowaniu, z łatwością poradzisz sobie z poprawką matury z filozofii!

Test hybrydowy: Podział zadań i ich typy

Test hybrydowy, który stanowi kluczowy element egzaminu maturalnego z filozofii, składa się z zadań wartości 30 punktów. Należą do nich: zadania odnoszące się do tekstu filozoficznego, zadania odnoszące się do tekstu niefilozoficznego, oraz zadania niepowiązane wspólnym tekstem. Aby efektywnie podejść do każdego rodzaju zadania, warto znać ich strukturę i zasady oceniania.

Zadania odnoszące się do tekstów filozoficznych zazwyczaj sprawdzają umiejętności analizy i interpretacji fragmentów dzieł znanych filozofów. Kluczem tutaj jest dokładna znajomość tekstów z podstawy programowej, jak „Państwo” Platona czy „Etyka Nikomachejska” Arystotelesa. Podczas przygotowań warto regularnie czytać i analizować takie teksty, zwracając uwagę na główne idee, argumenty oraz kontekst historyczno-filozoficzny.

Zadania odnoszące się do tekstu niefilozoficznego z kolei wymagają umiejętności przeniesienia filozoficznych narzędzi analitycznych na teksty literackie, naukowe lub publicystyczne. Na przykład, fragment z książki naukowej może wymagać rozpoznania zastosowania konkretnej teorii filozoficznej. To pula zadań, w której przydadzą się szerokie horyzonty i umiejętność syntezy wiedzy z różnych dziedzin.

Zadania niepowiązane wspólnym tekstem obejmują pytania bazujące na szerokim zakresie wiedzy filozoficznej, od kultury logicznej po historię filozofii. Często zawierają one cytaty, rysunki lub inne formy materiałów źródłowych. Warto wiedzieć, że w każdym arkuszu znajdą się przynajmniej trzy zadania logiczne. Tutaj kluczową rolę odgrywa systematyczna nauka logiki, rozumienie terminologii filozoficznej oraz ćwiczenie różnych form zadań.

Analiza tekstów filozoficznych: Klucz do sukcesu

Każdy, kto chce zdać maturę z filozofii, musi opanować sztukę analizy tekstów filozoficznych. To nie tylko umiejętność interpretacji, ale również zdolność do wyciągania z tekstów głównych idei, zalet i wad argumentów, a także kontekstu w jakim dane dzieło powstało. Filozofia, jak żadna inna dziedzina, wymaga głębokiego zrozumienia różnorodnych koncepcji i umiejętności porównywania ich wzajemnie.

Znajomość fragmentów dzieł takich jak „Medytacje” Kartezjusza czy „Byt i czas” Heideggera jest niezbędna. Warto również ćwiczyć analizę i interpretację tekstów mniej znanych, aby przygotować się na ewentualne niespodzianki na egzaminie. Podczas analizy kluczowych fragmentów zwracaj uwagę na następujące aspekty:

• Główne tezy i argumenty filozofa – zrozumienie, co autor chce przekazać;
• Kontekst historyczny i filozoficzny – rozpoznanie, w jakich warunkach powstało dane dzieło;
• Zastosowanie terminologii filozoficznej – umiejętność rozpoznawania i stosowania odpowiednich terminów.

Proponujemy stworzenie notatek z najważniejszych dzieł, zawierających kluczowe cytaty i krótkie streszczenia każdego fragmentu. To pomoże w szybkim przypomnieniu sobie głównych idei przed egzaminem.

Rozpoznawanie źródeł i ich znaczenie

Jednym ze sposobów na skuteczne przygotowanie do matury z filozofii jest umiejętność rozpoznawania powtarzających się źródeł i tematów. Analiza poprzednich arkuszy egzaminacyjnych może dostarczyć cennych wskazówek na temat tego, jakie zagadnienia są często poruszane. Możesz stworzyć listę najczęściej pojawiających się cytatów i pytań, a następnie zapoznać się z kontekstem i potencjalnymi odpowiedziami na te pytania.

Warto znać najbardziej znane i często powtarzające się źródła, takie jak „Krytyka czystego rozumu” Kanta, „Manifest komunistyczny” Marksa i Engelsa czy „Dziady” Mickiewicza. Oprócz studiowania podstawowych tekstów, warto również śledzić aktualne trendy i tematy w filozofii, które mogą stać się inspiracją dla egzaminatorów.

Aby pomóc w nauce, MaturaMindsMaturaMinds oferuje moduły i lekcje dostosowane do potrzeb każdego ucznia, zawierające szczegółowe analizy tekstów, interaktywne pytania oraz flashcards. Dzięki naszej platformie, nauka do matury może stać się bardziej uporządkowana i efektywna.

Możesz również wykorzystać techniki takie jak mapy myśli czy metoda Feynmana do lepszego zrozumienia i zapamiętania ważnych koncepcji. Regularne powtarzanie i testowanie swojej wiedzy jest kluczem do sukcesu na egzaminie maturalnym z filozofii.

Zachęcamy do korzystania z materiałów edukacyjnych dostępnych na naszej stronie i dołączenia do społeczności MaturaMinds, by wspólnie osiągać sukcesy i wyeliminować typowe błędy na egzaminie maturalnym z filozofii.

Logika i jej znaczenie w egzaminie

Nie mniej ważne są zadania z zakresu logiki. Ten typ zadań stanowi minimalnie trzy pytania w każdym arkuszu maturalnym. Logika formalna, z jej zasadami i regułami, jest kluczowym elementem w rozwiązywaniu wielu problemów filozoficznych. Przypomnimy tutaj najważniejsze pojęcia logiki formalnej, takie jak: kwantyfikatory, redukcja ad absurdum, modus ponens oraz teoria tautologii.

W kontekście egzaminu maturalnego z filozofii, umiejętność rozwiązywania zadań logicznych jest niezwykle istotna. Przykładem może być analiza formuły logicznej, gdzie zadanie polega na sprawdzeniu jej tautologiczności. Wyrażona w postaci $\phi \land \neg \phi$ jest klasycznym przykładem sprzeczności. Zadania te wymagają od ucznia nie tylko zrozumienia teoretycznych podstaw, ale także praktycznego ich zastosowania do tekstów i problemów przedstawionych na egzaminie.

Istotną techniką jest stosowanie pewników logiki w analizie tekstów. Na maturze często spotyka się pytania typu: "Jeśli każde A jest B, a każdy B jest C, to co wynika z tego o A i C?" W takim przypadku warto znać sposoby na szybkie przekształcanie tego typu zdań przy użyciu prostych reguł logicznych.

Zadania niefilozoficzne: Umiejętność szerokiego myślenia

Zadania niefilozoficzne to nie tylko zapamiętywanie faktów

Zadania niefilozoficzne to znacznie więcej niż tylko zapamiętywanie faktów. Wymagają one umiejętności rozpoznawania związków filozofii z innymi dziedzinami kultury, sztuki czy nauki. Egzamin maturalny z filozofii często sprawdza, czy uczniowie potrafią łączyć koncepcje filozoficzne z, na przykład, literaturą, sztuką czy historią.

Przykładem zadania może być analiza fragmentu literackiego i przyporządkowanie do niego odpowiednich koncepcji filozoficznych. Może to być tekst literacki, taki jak fragment "Procesu" Kafki, gdzie uczeń musi rozpoznać wpływ egzystencjalizmu. Zadanie takie wymaga nie tylko zrozumienia tekstu, ale także umiejętności odniesienia go do odpowiednich filozoficznych teorii, takich jak wola mocy Nietzschego czy fenomenologia Husserla.

Warto również wykorzystać zasady myślenia krytycznego. Przykładem może być ocena, w jaki sposób filozoficzne koncepcje Hegla dotyczące dialektyki mają swoje odzwierciedlenie w rozwoju historycznym czy jak Arystotelesowskie zasady etyki są stosowane w współczesnych debatach etycznych.

Praca pisemna: Jak sformułować argumentację?

Praca pisemna to aż 30 punktów

Praca pisemna to jeden z najważniejszych elementów egzaminu maturalnego z filozofii, ponieważ jest warta aż 30 punktów. Twoim zadaniem jest stworzenie argumentacyjnego tekstu o długości minimum 400 wyrazów. Przygotowanie solidnej pracy wymaga umiejętności logicznego myślenia, jasnego wyrażania myśli oraz znajomości formuły argumentacyjnej.

Wybór tematu

Na egzaminie masz możliwość wyboru jednego z dwóch tematów. Kluczową rolę odgrywa tu strategia wyboru. Jeżeli czujesz się pewnie analizując rozwój myśli filozoficznej konkretnego filozofa, wybierz temat historycznofilozoficzny. Z kolei, jeśli lepiej radzisz sobie z analizą i argumentacją na temat współczesnych problemów filozoficznych, zdecyduj się na temat filozoficzno-problemowy.

Struktura i argumentacja

Struktura pracy pisemnej powinna być przejrzysta i spójna. Zacznij od wprowadzenia, które klarownie przedstawi tezę oraz wskazówki, jak ją zamierzasz rozwijać. Następnie przejdź do części głównej, gdzie pogłębiasz swoje argumenty, poparte odpowiednimi przykładami i odniesieniami do literatury filozoficznej.

Przykład wstępu:

Rozwijając swoją argumentację, pamiętaj o koniecznym odwołaniu się do tekstów filozoficznych. Przytaczanie myśli takich filozofów jak Kant, Arystoteles czy Descartes w kontekście rozwijanej argumentacji jest nie tylko mile widziane, ale i niezbędne.

Kryteria oceniania

Egzaminatorzy oceniają pracę pisemną zgodnie z czterema kryteriami:

1. Spełnienie formalnych warunków polecenia: Upewnij się, że twoja praca spełnia wszystkie wymagania, w tym odpowiednią długość (minimum 400 wyrazów) i nawiązanie do zadanego tematu.
2. Kompetencje filozoficzne i kulturowe: Prezentuj swoje stanowisko w sposób jasny i rzetelny, unikając błędów logiczno-językowych. Używaj terminologii filozoficznej i powołuj się na odpowiednie teksty filozoficzne.
3. Kompozycja i spójność wypowiedzi: Struktura twojej pracy powinna być logiczna, a argumentacja spójna.
4. Język wypowiedzi: Unikaj błędów językowych i staraj się, aby twoja wypowiedź była jasna i precyzyjna.

Dzięki powyższym wskazówkom i regularnym ćwiczeniom na platformie MaturaMinds przygotowanie do poprawki matury z filozofii 2024 stanie się bardziej efektywne, a ty zyskasz pewność siebie niezbędną do osiągnięcia wysokiego wyniku na egzaminie.

Wybór tematu: Historycznofilozoficzny czy problemowy?

Niezależnie od tego, czy na egzaminie maturalnym z filozofii zdecydujesz się na wybór tematu historycznofilozoficznego czy problemowego, kluczowe jest, abyś był dobrze przygotowany na oba typy zadań. Tematy historycznofilozoficzne zazwyczaj wymagają analizy myśli określonego filozofa lub interpretacji fragmentu tekstu filozoficznego. W takich zadaniach istotne jest, abyś potrafił przedstawić poglądy danego filozofa, a także sformułować własne stanowisko, odwołując się do jego myśli. Z kolei tematy problemowe skupiają się na określonym problemie filozoficznym lub stanowisku, które musisz wyjaśnić oraz przedstawić swoje poglądy na dany temat.

Przykładowo, jeśli masz do czynienia z tematem historycznofilozoficznym dotyczącym Johna Locke'a i jego teorii własności, powinieneś znać kluczowe aspekty jego myśli, takie jak zasada naturalnej własności oraz koncepcja pracy jako podstawy prawa do własności. Aby efektywnie odpowiedzieć na pytanie, musisz nie tylko zaprezentować te koncepcje, ale także przedstawić ich znaczenie w kontekście współczesnych debat filozoficznych. W przypadku tematu problemowego, na przykład dotyczącego zagadnienia wolnej woli w filozofii, powinieneś być w stanie przedstawić różne stanowiska filozoficzne w tej kwestii, jak również sformułować własne argumenty, odwołując się do klasycznych i współczesnych teorii.

Przygotowanie merytoryczne jest tutaj kluczowe. Zachęcamy do skorzystania z kursu MaturaMindsMaturaMinds, gdzie znajdziesz szczegółowe lekcje oraz interaktywne pytania, które pomogą Ci w lepszym zrozumieniu i przyswojeniu treści zarówno historycznofilozoficznych, jak i problemowych. Istotne jest także ćwiczenie umiejętności formułowania przejrzystych i spójnych argumentów oraz unikanie typowych błędów, o których więcej poniżej.

Unikanie najczęstszych błędów

Na egzaminie z filozofii maturzyści często popełniają różne błędy logiczno-językowe, które mogą znacznie obniżyć ich ocenę. Jednym z najczęstszych jest brak spójności w argumentacji. Spójność wypowiedzi to kluczowy element, który oceniają egzaminatorzy. Upewnij się, że Twoje argumenty są logicznie powiązane i prowadzą do jasno określonego wniosku. Brak spójności może wynikać z chaotycznej struktury wypowiedzi, więc staraj się tworzyć klarowne i logicznie powiązane akapity.

Kolejnym częstym błędem jest niepoprawna argumentacja. Ważne jest, aby Twoje argumenty były dobrze uzasadnione i oparte na solidnych podstawach filozoficznych. Unikaj powierzchownych stwierdzeń, które nie są poparte dowodami czy właściwymi odniesieniami do tekstów filozoficznych. Na przykład, jeśli twierdzisz, że Immanuel Kant uważał, że moralność jest absolutna, musisz poprzeć to odpowiednimi cytatami z jego "Krytyki praktycznego rozumu."

Niezwykle istotne jest także unikanie błędów logicznych, takich jak błędne koło, fałszywe dylematy czy atakowanie osoby zamiast argumentu. Egzaminatorzy bardzo cenią poprawność logiczną i precyzję językową. Dlatego warto regularnie ćwiczyć rozwiązywanie zadań, które sprawdzają te umiejętności, co możesz zrobić na platformie MaturaMindsMaturaMinds.

Co może obniżyć Twoją ocenę? Błędy ortograficzne i gramatyczne, nieprecyzyjne używanie terminologii filozoficznej, czy niezgodność z tematem zadania. Pamiętaj, aby każda część Twojej wypowiedzi była celowa i związana z tematem. Przed oddaniem pracy, warto dokładnie ją przejrzeć i poprawić wszelkie błędy, aby zwiększyć swoje szanse na uzyskanie wysokiego wyniku.

Strategie efektywnej nauki: Praktyczne wskazówki

Przygotowanie do matury z filozofii może być wyzwaniem, ale z odpowiednimi technikami nauki można to znacznie ułatwić. Efektywne techniki zapamiętywania są kluczem do sukcesu. Jedną z nich jest metoda tworzenia notatek. Dobre notatki są zwięzłe, zawierają kluczowe informacje i odwołania do ważnych tekstów filozoficznych. Stosowanie różnych kolorów, symboli i diagramów może ułatwić zrozumienie i zapamiętywanie trudnych koncepcji.

Korzystanie z flashcards to świetny sposób na utrwalanie wiedzy. Tworząc fiszki z pojęciami filozoficznymi, cytatami, czy ważnymi datami, możesz regularnie przeglądać materiał i w ten sposób utrwalać swoją wiedzę. MaturaMinds oferuje zestawy flashcards, które są dostosowane do aktualnych wymagań egzaminacyjnych, co może znacznie przyspieszyć proces nauki.

Efektywne planowanie nauki jest równie ważne. Ustal realistyczny harmonogram nauki, który obejmuje regularne przerwy i różnorodność w metodach nauczania. Na przykład jednego dnia skup się na czytaniu tekstów źródłowych, a kolejnego na rozwiązywaniu zadań z logiki. Regularne testowanie się i rozwiązywanie arkuszy egzaminacyjnych z poprzednich lat pomoże Ci zaznajomić się z formatem egzaminu i typami zadań, które mogą się pojawić.

Techniki relaksacyjne mogą również mieć znaczący wpływ na efektywność nauki. Nauka nie powinna być ciągłym stresem; warto wprowadzić do swojego harmonogramu takie aktywności jak medytacja, ćwiczenia fizyczne, czy krótkie spacery, które pomagają zredukować napięcie i poprawiają koncentrację.

Na koniec, nie zapomnij o wsparciu, jakie oferuje MaturaMindsMaturaMinds. Platforma ta umożliwia dostęp do szczegółowych lekcji, interaktywnych pytań i dedykowanego AI chatbota, który pomoże Ci szybko znaleźć odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Dzięki tym zasobom, przygotowanie do matury z filozofii może stać się znacznie bardziej efektywne i mniej stresujące.

Korzystanie z MaturaMinds: Twój klucz do sukcesu

Chcesz przygotować się skutecznie do poprawki matury z filozofii w 2024 roku? Nie mogłeś trafić lepiej! MaturaMinds to innowacyjna platforma edukacyjna, zaprojektowana specjalnie dla polskich uczniów przystępujących do egzaminu maturalnego. Jednym z naszych najważniejszych kursów, zgodnym z wytycznymi CKE na rok 2024, jest kurs filozofii, który stanowi doskonałe narzędzie do nauki i zdobywania wiedzy w tej dziedzinie.

By lepiej zrozumieć jak skutecznie wykorzystać naszą platformę, trzeba najpierw dostrzec jej unikatowość. MaturaMinds to nie tylko zbiór suchych informacji, ale przede wszystkim interaktywne kursy z wieloma funkcjami wspierającymi efektywną naukę. Nasz kurs filozofii zawiera różnorodne materiały dydaktyczne, w tym interaktywne pytania, które pomagają utrwalić wiedzę oraz narzędzia takie jak AI chatbot, który odpowiada na Twoje pytania i wyjaśnia zawiłe zagadnienia.

Przykłady zastosowań MaturaMinds podczas nauki filozofii

1. Interaktywne pytania: Nasze pytania zostały zaprojektowane tak, aby nie tylko sprawdzać Twoją wiedzę, ale również poszerzać jej zakres. Przykładowo, po analizie fragmentu tekstu filozoficznego, pytania mogą zachęcać do głębszej refleksji nad poglądami autora.
2. Chatbot wspomagający naukę: Wyobraź sobie, że podczas przygotowań napotykasz trudności z rozumieniem pojęcia "metafizyka". Nasz chatbot jest dostępny 24/7, gotowy odpowiedzieć na Twoje pytania i dostarczyć dodatkowych wyjaśnień.

Nasz kurs jest podzielony na moduły i lekcje, co pozwala na systematyczne przyswajanie informacji i śledzenie postępów. W każdym module znajdziesz wiele ćwiczeń i fiszek pomagających zapamiętać kluczowe pojęcia i definicje. Ten dobrze zorganizowany system pozwala na skoncentrowane i efektywne przygotowanie do egzaminu maturalnego.

Więcej informacji o kursie filozofii oferowanym przez MaturaMinds możesz znaleźć na kurs filozofiikurs filozofii. Warto zaznaczyć, że nauka z nami to nie tylko oszczędność czasu, ale i redukcja stresu, który często towarzyszy przygotowaniom do wielkich egzaminów.

Podsumowanie: Przygotuj się z MaturaMinds

Podsumowując, przygotowanie do poprawki matury z filozofii z MaturaMinds to:

• zrozumienie struktury egzaminu i typów zadań,
• zapoznanie się z kluczowymi zagadnieniami filozoficznymi,
• systematyczna nauka dzięki interaktywnym pytaniom i chatbotowi,
• wykorzystanie skutecznych metod nauki, takich jak podział kursu na moduły i lekcje,
• dostęp do wielu ćwiczeń i fiszek wspomagających zapamiętywanie.

Egzaminy maturalne są ogromnych wyzwań dla wielu uczniów, jednak z odpowiednim podejściem i narzędziami można podjąć to wyzwanie z większą pewnością siebie. Zachęcamy do odwiedzenia naszego bloga MaturaMindsMaturaMinds po więcej cennych wskazówek i artykułów przygotowujących do matury. Dzięki MaturaMinds Twoje przygotowanie do matury z filozofii stanie się bardziej skuteczne i mniej stresujące.